...

Oyun ve Oyunlaştırmanın Sağlıktaki Etkisi

Resim
Oyunları gerçek yaşamın simülasyonu olarak küçük yaşlardan itibaren kullanırız. Oyunlar; öğrenmesi zor durum ve kavramları, daha kolay kurallarla ve eğlenceyi de içine katarak aşama aşama öğrenmemizi sağlar. Günümüzde dijital oyun sektörünün büyümesiyle her geçen gün farklı bir oyun türü ve oyun deneyimi karşımıza çıkmaktadır. Bu yazımda oyunların ve oyunlaştırmanın sağlıkta uygulanması, oyunlar tasarlanırken izlenecek adımlar, mevcut örnekler ve potansiyelleri tartışacağız.


Resim

Oyunları play ve game olarak ikiye ayırabiliriz. “Play” kavramı, antik yunan’da kullanılan ve “çocukça oyun, eğlence” anlamına gelen “paidia” kelimesinden gelmektedir. Yani “play”; daha serbest, şekilsiz, kuralsız, düzensiz oyun anlamına gelmektedir. Bundan farklı olarak “game” kavramı ise “ludus” kelimesinden gelmekte olup daha çok bir amaca ulaşma adına yarışmacı mücadeleyi ifade eder.

Resim



Oyunlaştırma(gamification) nedir?

Oyunlaştırma, oyun tasarım unsurlarının oyun bağlamı dışındaki durumlarda kullanılmasıdır.”(Deterding, Sicart, Nacke, O’Hara & Dixon, 2011).

1.)Oyun Elementleri: Puanlama, Seviye-Level Atlama, Profil, İlerleme Durumu, Ödüllendirme, Sosyal Takip, Rozetleme vs.

2.)Oyunsuz Alan (Non-Game Contexts): Amacının oyunun kendisinin olmadığı; farklı bir amaca hizmet eden; sonucunda eğlenme dışında farklı bir şeyler vaat edilen kısımlar.

Oyunlaştırma bu ikisinin birleşiminden oluşur ve sonucunda belirli bir davranış, beceri ve bilgi-birikimin kazandırılmasını amaçlar.


Resim


Oyunlaştırmanın sağlıkta kullanımı;

· Hasta eğitim ve sağlık okur yazarlığının arttırılması,

· Kronik hastalıklarda hastanın kendi kendine hastalığını yönetebilmesi için gerekli becerilerin kazandırılması,

· Toplum sağlığın korunması ve geliştirilmesi,

· Bağımlılıkla mücadele,

· Sağlık çalışanları için verimliliğin ve motivasyonun arttırılması,

· Tıp eğitiminin ve uygulamalarının geliştirilmesi,

· Hekimlik uygulamalarının geliştirilmesi,

· Cerrahi simülasyonlar,

gibi çok çeşitli kullanım alanı bulunduruyor.


Harika bir tasarıma sahip bir oyun veya oyunlaştırma projesi bile kurgusu yeterince iyi değilse mevcut kullanıcılarını kaybedebilir. Öncelikle çözmek istediğiniz problemi enine boyuna düşünmeli, sınırlarını çizmeli, her adımda kullanıcının karşılaşabileceği zorluklar düşünülmelidir. Bunun için kullanılan terim kullanıcı deneyimini(user experience) iyice kavramak gerekiyor. Örneğin tedavi uyumunu arttırmaya yönelik bir mobil uygulama geliştirmek istiyorsunuz. Harika bir deneyim sonucunda hastalarınızın tedaviye uyumu ve sorumluluk bilincinin artması için hedef kitlenize göre şekillendirdiğiniz bir kullanıcı deneyimi oluşturmalısınız.

Oyunlaştırma ve oyun tasarlamanın(game design) çeşitli aşamaları var. Bunları detaylı inceleyelim:



Resim



Dinamikler

Kısıtlamalar/Sınırlılıklar (Constraints)

Duygular (Emotions)

Öyküleme/Hikayeleştirme (Narrations)

İlerleme (Progression)

İlişkiler (Relationships)


Resim


Mekanizmalar

Meydan okuma (Challenges): Oyun sisteminin oyuncuya seviye geçebilmesi veya oyunu kazanabilmesi için başarması gereken bazı amaçlar koymasıdır.

Şans (Chance): Oyunda her şey beceriye bağlı değildir. Şans rastlantısallık unsurudur.

Yarışma (Competition): Oyuncular kazanmak için mücadele eder ve bir grup kazanırken diğeri yenilir.

İşbirliği (Cooperation): Oyuncular ortak bir amaca ulaşmak için birlikte çalışırlar.

Geri bildirim (Feedback): Oyunculara oyun içerisinde ne durumda olduklarını gösterir, ilerleme duygusunu pekiştirir.

Kaynak edinimi (Resource acquisition): Oyuncuların amaçlarına ulaşabilmek için yararlı ve toplanabilir öğeleri temin etmelerini ifade eder.

Ödüller (Rewards): Bazı eylemler ve başarılar karşılığında verilir. Oyuncunun başarısının göstergesidir. Ödüller statü, erişim, güç ve eşya olmak üzere dört ana kategoriye ayrılır.

İşlemler (Transactions): Oyuncular arası direkt veya arabulucularla yapılan alışveriş, takas.

Sıra (Turns): Değişken oyuncuların oyuna ardışık katılımını ifade eder.

Kazanma (Win states): Oyunu kazanma durumunu ifade eder.

Bileşenler

Kazanımlar (Achievements): Oyunda tanımlanmış hedefleri ifade eder.

Avatar (Avatar): Oyuncunun oyun içerisindeki gösterimleridir.

Rozetler (Badges): Oyun içerisinde gösterilen başarılarla elde edilen ve başarı durumunu temsil eden görsel ögelerdir.

Zorlu Mücadele (Boss Fights): Her düzeyin sonunda bir sonraki seviyeye geçmek için aşılması gereken zorlu mücadelelerdir.

Koleksiyonlar (Collections): Oyun içerisinde toplanıp biriktirilen rozetler gibi bir takım ögelerdir.

Savaş/Mücadele (Combat): Oyun içerisinde tanımlanmış kısa ömürlü mücadeleyi ifade eder.

Hediye Verme (Gifting): Diğer oyuncularla sanal para gibi bazı kaynakları paylaşabilme imkânıdır.

Lider Cetveli (Leaderboard): Oyuncuların skorlarına göre yerleştikleri listedir.

Düzey (Level): Puanların birikimi için ödüllendirme sistemidir. Oyuncunun oyun içerisinde ne kadar iyi olduğunu gösterir. Oyuncu daha iyi oldukça düzeyi artar.

Puan (Point): Tek bir eylem ya da eylem kombinasyonu karşılığında verilen sayısal değer.

Arayış (Quests): Oyuncunun üstesinden gelmesi için konmuş olan önceden tanımlı engellerdir.

Takımlar (Teams): Ortak bir hedefe yönelik olarak birlikte çalışan oyuncu grubuna verilen isimdir.

Sanal Eşyalar (Virtual Goods): Oyun içerisinde toplanan, kullanılan, değiş tokuş edilen sanal nesnelerdir.

 

Örnek Projeler

· Re-Mission

Çocuk sağlığı yapılan çalışmalarda, özel olarak tasarlanmış video veya mobil oyun oynamanın, kanser hastası çocukların tedavilerine daha iyi uyum sağlamada onlara yardımcı olduğunu gösteriyor. Yaklaşık 10 yıl önce yapılan Re-Mission oyunu bunun ilk örneklerinden biridir. Re-Mission oynayan çocuklarda ilaçlara karşı olumlu tavır kazandırılmış, ilacı doğru ve zamanında kullanma, kemoterapiyi daha kolay kabul etme, depresyona karşı direnç gibi olumlu etkiler görülmüştür.

https://www.youtube.com/watch?v=hNdrS-DdGt4

· Jordi-Stick

Kistik fibrozlu çocuklar için geliştirilmiş bir proje. Kistik fibrozlu çocuklarda nefes egzersizlerini düzgün ve düzenli yaptırırken zorlanılıyor. Tedavinin tam etkisini gösterebilmesi için hastalar yavaşça ve derince bir nefes almalı ki dumandan oluşan ilaç tüm hava yoluna ulaşabilsin. Ancak küçük bir çocuğu her gün yarım saat veya daha fazla süre boyunca oturtup olması gereken hızda ve derinlikte egzersiz yaptırmak kolay bir iş değil.

Nebulizatörü bir video oyunu sistemine entegre ederek, nebulizatör vasıtasıyla çocukların oyun oynamasını sağladılar. Çocuklar egzersizlerini doğru yaparsa oyunda başarılı oluyor. Nefes alış ve verişleri bir sıcak hava balonunu kontrol ederek haritadaki engellerden kaçınmasını sağlıyor.

https://www.youtube.com/watch?v=83aYxv0HZjM

· Touch Surgery: surgical videos

Cerrahi eğitimi ve simülasyonlarını içeren uygulamalara örnek.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=18&v=NJe8B8Oa06A

· Fitness RPG — Gamify Your Pedometer

Adım sayar uygulamalarını oyunlaştırarak insanların daha fazla hareket etmesini amaçlıyor.

https://www.youtube.com/watch?v=AP1HDnebaU8

· Fabulous: Self Care

Kişinin sağlık, zindelik ve mutluluğunu arttırmayı amaçlıyor.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=67&v=ncWgAp0abOw


Resim

Resim




Bu içerik 13.11.2019 tarihinde yayınlandı ve toplam 852 kez okundu.